„Па, нека се бунат...“

„Мене баш ми се свиџа“! И, тука завршува секоја дискусија околу изгледот на новото Скопје. Па, нели, за вкусовите не се дискутира.

Многу често сме се нашле во ситуација кога покажуваме целосна немоќ да дообјасниме нешто некому, при што тој, инсистирајќи на своето суверено сопствено мислење, непоткрепено со никакви познавања за материјата за која се „дискутира“, одбива да го прифати. Како е можно да ги објасните секому „шкрабаниците и мачканиците“ на големите сликари („па, и син ми црта така“)? Уште повеќе откога се појави она детенце (како ли се викаше?) од пет-шест години со своите „дела“ што некому му личат можеби на Полок, па исфрустирани од синдромот „генијалци сме, ама нас никој не не' сака“, сите подготвено го промовиравме низ светот како „македонско чудо од дете“! И, уште повеќе кога неговите дела ќе бидат изложувани пред „гостите од меѓународната заедница“, кои воодушевено аплаудираат, а тие, нели, се луѓе од светот, па е јасно дека се разбираат во уметноста. Или, се сеќавате на оној несреќен наивен сликар од Охрид (како ли се викаше?), кој поттикнат од музите почна да удира по клавирот („па, сум видел, така свират и другите“) и притоа наидуваше на овации од публиката, чие разбирање во музиката веројатно не го преминува нивото на „Билјана платно белеше“. А, за естетските вредности на филмската уметност? Па, основен критериум за вредноста на филмот би бил оној што се слуша најчесто: „Одличен филм! Цела сала плачеше“!

Во целосно отсуство на естетски чувства и разбирање за она што ни се презентира, аплаудираме. За секој случај. За да не излеземе во очите на другите „прости“. Чудно, но никој не се срами ако признае дека не знае да пресмета површина на круг, а се срами да признае кога ќе го сретнете залутан во некоја галерија, дека не сфаќа ништо од она што го гледа, туку само замислено ќе кима со главата, „навлегувајќи“ притоа во идејата на авторот. Можете ли само да замислите свирежи на некој концерт, опера или балет?

„Па, тоа е невоспитано“!

Аплаузи!

И, што сакам да кажам по сето наведено? Ништо. Нека си живее секој во својот свет, нека си ужива во своите сопствени естетски вредности и критериуми, нека си слуша музика каква што сака од плочата затскриена зад обвивката на Шопен, нека си ги украсува ѕидовите со слики какви што сака („Поздрав из Врњачке бање“). А тогаш, зошто па ова мене ме засега? Не ме засега воопшто сè додека тоа се случува зад неговите ѕидови. Проблемот се јавува тогаш кога тој „некој“ се сместил во некоја од фотелјите во општинските ли, во градските ли, во републичкото Собрание ли, па оттаму, ревносно исполнувајќи нечии очекувања, целата негова домашна естетска какофонија ја истура надвор, на улица, на плоштад, на кеј, во парк, пред мојата врата. И, секако, сето тоа е поткрепено со објаснувањето „сето ова го има и во Париз, Рим, Венеција“. И како по сè да му објасниш дека, на пример, гондолата е убава само кога е во каналите на Венеција, а дека на Вардар би била невиден кич! („Не е точно! И дома над телевизорот ми стои гондола и, да ти кажам, изгледа фантастично!“).

Како да се објасни фактот дека сите оние убави фасади што ги гледаме низ светските метрополи градени во времето на ренесансата или во неокласистички стил нема да бидат убави во нашиов амбиент и во ова време? Би биле смешни, исто толку смешни колку што би биле смешни и некои од дамите што го поддржуваат ова што ни се случува со Скопје, кога би се прошетале покрај нив со напудрени фризури, облечени со кринолини како во осумнаесеттиот век. (Очекувам авторот на проектот на концертната сала на Филхармонијата да се повлече за да не биде ставан во исто „друштво“ со сиот друг понуден кич).

А, што се однесува до спомениците и скулптурите, целосно сум збунет. Веќе и делата на оној наш академик-скулптор ќе почнат да ми се допаѓаат, кога ќе ги споредам со оние што ги чекаме.

„Прашање на вкус. Мене баш ми се свиџаат!... Некои се бунат? Па, нека се бунат... Ова е демократија, зар не?“

Авторот е карикатурист.

Текстот е објавен во „Утрински весник“ од 09.02.2010