Почина Милан Кундера

Милан Кундера (Брно, 1929) ја напушти Прага во 1975 година и емигрираше во Париз. Се прослави со романот Шега (прво издание 1965 година во Прага), а својата книжевна генијалност ја потврди со низа дела кои се одликуваат со интелектуална сложеност и книжевна виртуозност. Од романот Бавност пишува на француски јазик. Дела на чешки јазик: романи - Шега (1975); Животот е другаде (1970), Проштален валцер (1971), Книга за смеата и заборавот (1978), Неподносливата леснотија на постоењето (1984), Бесмртност (1989); раскази - Смешни љубови (1963-1969).

На француски јазик ги напиша есеите: Уметноста на романот (1986), Изневерени тестаменти (1993), Завеса (2005); драмата Жак и неговиот господар (1971) и романите Бавност (1995), Идентитет (1996), Празник на безначајноста (2013).

Милан Кундера беше една од најистакнатите книжевни личности на 20 век. Роден е на 1 април 1929 година во Брно, некогашна Чехословачка (денес Чешка Република). Во децениите книжевна работа остави неизбришлив белег во книжевниот свет. Писателот беше ангажиран; во неговите младешки денови го следеше влијанието на политичката клима на неговото време. Како што знаеме, порасна во период на политички турбуленции, сведочејќи за подемот на авторитарните режими и преживувајќи гушење на интелектуалните и уметничките слободи. Неговата татковина, социјалистичка Чехословачка, се откажа од него; по советската инвазија на Чехословачка во 1968 година, комунистичкиот режим го означи како дисидент, што доведе до забрана на неговите дела и одземање на државјанството. Најпосле се насели во Франција, каде продолжи да пишува на усвоениот јазик. Во 1950 година беше исфрлен од Комунистичката партија заради „антикомунистички активности“, а во Франција побегна во 1975 година. Чешкото државјанство му е одземено 1979 година, а две години подоцна стана француски државјанин. По повеќе од 40 години во егзил, чешката власт му го врати државјанството во 2019 година. Тоа беше симболичен гест, а тогашниот чешки амбасадор во Франција, Петр Друлак, дури и го посети 90 годишниот автор во неговиот стан во Париз за да му врачи потврда за државјанството.

Во педесеттите Кундера студирал книжевност и естетика на Карловиот универзитет во Прага. Во своите писателски почетоци покажувал интерес за поезијата, но подоцна се свртел кон прозата и се поврзал со чехословачкото движење познато како „Прашка пролет“. Во тој период ги објавува своите први дела, вклучувајќи го дебитантскиот роман „Шега“ (1967), кој доби пофални критики.

Сепак, најпознат и највлијателен роман на Кундера беше „Неподносливата леснотија на постоењето“ (1984), во кој ги истражува темите љубов, идентитети и слобода. Токму ова дело му донесе меѓународно признание и го одреди како еден од водечките гласови на европската книжевна сцена.

Делата на Кундера често спојуваат елементи на фикција, филозофија и политички коментари. Неговиот стил на пишување го карактеризираше способноста за поврзување на хуморот и иронијата со длабоката интроспекција, истражувањето на сложеноста на човечкото постоење. Често се занимаваше со темите на индивидуалната слобода, човечките односи и влијанието на историјата на личните животи.

Придонесот на Кундера за книжевноста му донесе бројни признанија, вклучувајќи ја Ерусалимската награда за слобода на поединецот во општеството и Чешката државна награда за книжевност. Додека беше жив се споменуваше и како кандидат за Нобеловата награда за книжевност.

Извор: https://www.tportal.hr/